Abstrakt
Inleiding: Taalgebruikers worden zich vaak niet bewust dat zelfs subtiele veranderingen in taalgebruik mentale representaties kunnen beïnvloeden. Psycholinguïstisch onderzoek laat bijvoorbeeld zien dat grammaticaal aspect de conceptualisatie van een beschreven gebeurtenis beïnvloedt (e.g.
Madden & Zwaan, 2003). Ook hebben verschillen in grammaticaal en lexicaal aspect een effect op onze oogbewegingen, die mentale representaties kunnen reflecteren (e.g.
Korenar, 2016). Het doel van de huidige studie is om verdere ondersteuning te bieden voor de hypothese dat zelfs grammatica een meetbare invloed op andere cognitieve eigenschappen kan hebben.
Onderzoeksvraag: Hoe worden verschillende combinaties van lexicale en grammaticale aspecten van Nederlandse werkwoorden weerspiegeld in oogbewegingen? Methodologie: Om deze vraag te beantwoorden, voer ik een eye-tracking-experiment uit met behulp van een paradigma met een blanco scherm (blank screen paradigm, Altmann, 2004). Oogbewegingen van 20 Nederlandse moedertaalsprekers worden gemeten terwijl ze naar een wit scherm kijken en luisteren naar sets met specifieke zinnen in het Nederlands.
Resultaten: De resultaten laten zien dat verschillende combinaties van lexicaal en grammaticaal aspect in het Nederlands een meetbare invloed hebben op onze oogbewegingen. Er wordt ook een statistisch significant patroon in de oogbewegingen geobserveerd.
De uitslagen laten zien, dat zinnen met progressieve atelische predicaten gespreide oogbewegingen ontlokken. Aan het andere einde van het spectrum leiden zinnen met perfectieve telische predicaten tot een op een klein deel van het scherm geconcentreerde oogactiviteit.
Relevantie: Als zodanig weerspiegelt het voorgestelde experimentele paradigma echte passieve luisteromstandigheden. De voorgestelde studie is nieuw en waardevol omdat eerdere studies over de interactie tussen lexicale en grammaticale aspecten tegenstrijdige resultaten opleverden.
Verder zullen de resultaten laten zien of grammaticale en lexicale categorieën van werkwoorden sensorimotorische representaties onthullen en in staat zijn deze te moduleren. De resultaten van deze studie leiden tot de conclusie dat zelfs abstracte taalcomponenten als grammatica een aanzienlijke invloed op onze cognitie hebben.
Men kan concluderen dat temporele eigenschappen van werkwoorden de manier waarmee wij de wereld conceptualiseren en cognitief ervaren, beïnvloeden.